KUELEKEA MWAKA 2040: Kuelewa Mfumo wa Haki za Binadamu Afrika juu ya Upatikanaji wa Haki ya Kupata Elimu kwa Wasichina Wanaopata Mimba za Utotoni na Wazazi Vijana

UTANGULIZI

Takwimu za sasa zinaonesha kwamba katika kila wasichana watano Afrika mmoja anapata ujauzito kabla ya kufikisha miaka 19[2]. Katika nchi ishirini na nne(24) za Afrika zaidi ya asilimia 25% ya wanawake wenye umri wa miaka 20 mpaka 24 wanajifungua kabla ya kufikisha miaka 18[3].

Shirika la Elimu na Utamaduni la Umoja wa Mataifa(UNESCO) linakadaria kwamba wasichana milioni 34 wako nje ya mfumo wa elimu ya msingi na sekondari katika bara la Afrika[4]. Mwaka 2024 Shirika la Watoto la Umoja wa Mataifa (UNICEF) liliripoti kwamba wasichana milioni sita wenye ujauzito na wazazi wenye umri wa miaka 10 mpaka 19 walikadiriwa kuwa nje ya mfumo wa shule, chini ya asilimia tano ya wasichana (5%) tu ndio walirudi shuleni baada ya kujifungua[5]. Wasichana walipitia uzoefu wa changamoto mbalimbali kama vile changamoto ya kukosa elimu, vikwazo vya upatikanaji wa fedha kutokana na ukosekanaji wa elimu ya bila malipo, kutengwa au vitendo vya unyanyapaa pale wanapoamua kurudi au kujiandikisha tena kurudi shule na kukosekana kwa fursa ya kujifunza kufidia muda ulipotea kwa wasichana waliokaa nyumbani kwa vipindi virefu ikujumuisha kufungwa kwa shule na uhamisho[6].

Mara nyingi wasichana wajawazito wananyimwa uhuru wa kujitegemea, haki ya kuhusishwa kikamilifu, kupata taarifa na huduma, na haki ya kusikilizwa na kuamua katika masuala mbalimbali yanayowahusu pale ambapo walimu, shule , watoa huduma za afya, wazazi na walezi wanapofanya maamuzi ya shule na mengine muhimu katika maisha kwa niaba yao. Wasichana wengi wenye mimba za utotoni hupata unyanyapaa na kutengwa wanapokuwa shuleni, hata katika maeneo ambayo sera za nchi au sheria zimewekwa kama muongozo wa kulinda haki yao ya kupata elimu[7]. Vitendo vya adhabu bado vinaendelezwa katika nchi nyingi. Watunga sera, Viongozi wa serikali na viongozi wa dini na wengine wengi wanatumia majukwaa yao kutetea kwa nguvu hatua za kuchukua ili kuwatenga wazazi wenye umri mdogo na kuwanyima haki ya kupata elimu sawa na wasichana wenza wenye umri sawa[8].

Uhalisia wanaokutana nao wasichana wengi kote katika bara la Afrika unaonesha kwamba kuna uhitaji wa haraka wa kushughulikia pengo la utekelezaji lililopo baina ya nchi wanachama na wajibu wao chini ya mkataba wa haki za binadamu, mikakati na hatua zinazochukuliwa na serikali za Afrika kuzuia au kupinga haki ya kupata elimu kwa wasichana au wasichana wazazi wenye umri mdogo. Mfumo kamili wa haki za binadamu Afrika unaoongozwa na kamati ya wataalamu wa haki na ustawi wa watoto (ACERWC) ni muhimu.

Mimba za mapema na zisizotarjiwa: Ukiukwaji Endelevu wa Haki za Binadamu

Ongezeko linaloendelea la kiwango kikubwa cha mimba za mapema na zisizotarajiwa miongoni mwa wasichana linaweza kuchangiwa na muingiliano mkubwa wa watu na sababu za utamaduni wa jamii ambazo zimechochea mimba za utotoni: umasikini na kukosekana kwa usawa wa kipato, mfumo dume, unyanyapaa wa kijinsia, ukatili wa kijinsia uliokithiri, vikwazo vya kupata elimu, na ukosefu wa uhuru wa kijinsia miongoni mwa sababu nyingine[9].

Vikwazo vingine vinavyochangia ukiukwaji wa haki za binadamu dhidi ya wasichana vinajumuisha:

Mfumo uliopo na pengo la ulinzi katika nchi Wanachama wa Umoja wa Afrika

Chini ya Mkataba wa Watoto wa Afrika, mataifa lazima “yachukue hatua zote stahiki za kuhakikisha kwamba watoto wanaopata mimba kabla ya kuhitimu elimu yao wanakuwa na fursa ya kuendelea na elimu yao kwa kuzingatia uwezo wa mtu binafsi.”[16]

Kote barani Afrika, serikali nyingi zimechukua juhudi na hatua muhimu kulinda haki ya elimu kwa wasichana waliopata mimba za utotoni au wazazi vijana. Nchi nyingi wanachama wa Umoja wa Afrika sasa zina mifumo ya kisheria inayobainisha hatua zinazohusiana na elimu ya wasichana waliopata mimba za utotoni au kuwa wazazi[17]. Baadhi ya serikali pia zimechukua hatua muhimu kuhakikisha kwamba vijana wanaweza kupata taarifa na huduma za afya ya uzazi na ngono, ikiwa ni pamoja na elimu kamili ya ngono.[18]

Bado hata katika nchi zenye mifumo ya haki na ustawi wa watoto, sera zilizopo peke yake hazitafsiri usimamizi thabiti, utekelezaji, na matumizi yake katika ngazi ya shule. Sheria na sera za kuhakikisha kurejea au kuendelea na shule hazijawezeshwa vya kutosha, kufuatiliwa kwa umakini au kusimimiwa kikamilifu.[19] Maendeleo yanayoakisi mtazamo chanya yamekuwa yakitofautiana Kikanda: ambapo nchi nyingi za Afrika ya Magharibi, ya Kati, Mashariki na Kusini zimeweka utaratibu kuhusu suala hili, nchi zote za Kaskazini ya Afrika, pamoja na nchi katika pembe ya Afrika bado zinakosa mfumo thabiti wa kulinda haki ya wasichana kupata elimu pindi wanapopata mimba za utotoni na baada ya kujifungua.[20]

Maendeleo Muhimu Afrika

Baadhi ya nchi za Afrika zina mifumo inayosimamia udahili au urejeshwaji wa wasichana shuleni wakati wa ujauzito au baada ya kujifungua. Takribani nchi 38 za Afrika zimekubali sera,kanuni na miongozo inayomuwezesha msichana kuendelea na masomo yake baada ya kupata ujauzito.[21] Mpaka mwaka 2022 nchi mbalimbali zilizokuwa zimepitisha adhabu na kwa kiasi kikubwa kuwatenga wanafunzi waliopata mimba na wazazi ikijumuisha nchi za Niger, Sierra Leone, Tanzania, na Togo sasa zimewaruhusu kuendelea na masomo.[22]

Miongoni mwao, nchi 10 zina sheria za Kitaifa, ikiwemo sheria ya haki za mtoto, ambayo inalinda haki ya elimu ya msichana wakati wa ujauzito na baada, na mahususi katika kulinda kulinda haki ya elimu ya wasichina wanaopata mimba za utotoni, ingawa baadhi ya nchi zinakosa mifumo sahihi ya sera za kuwaongoza katika kutekeleza sheria hii.[23]

Takribani nchi 5 zimekubali sera hii au kuchukua hatua za kisheria zinazohimiza “kuendelea” na masomo: hii ina maana kwamba hakuna haziruhusu kuwasumbua wawapo shuleni.[24] Sera hizo zinawaruhusu wanafunzi wajawazito kuchagua kubaki shuleni bila ya kulazimishwa kukosekana wakati wowote wakati wa ujauzito na baada ya kujifungua. Wanasisitiza pia uwezo wa wanafunzi kuahirisha masomo yao kwa muda kwa ajili ya kujifungua na mahitaji ya kiafya ya kimwili na kisaikolojia, na pia kuwa na fursa ya kurejea shuleni baada ya kujifungua, bila ya vizuizi vyovyote.[25]

Takribani nchi 17 zimepitisha hatua za kisera kuhusu kurudi kwa wasichana katika elimu rasmi.[26] Baadhi ya serikali zimepitisha tu kanuni au miongozo kuhusu kurudi.[27] Sera nyingi za kurudi" ni za masharti: zinahitaji kwamba wasichana waliopata ujauzito na wazazi kuahirisha masomo ya shule, lakini zinatoa njia za kurudi, ikiwa wasichana watazingatia masharti fulani.[28] Baadhi ya sera pia zinapendekeza kwamba ikiwa mtu anayehusika na ujauzito ni mwanafunzi, naye anapaswa kuchukua likizo.[29]

Licha ya jitihada za serikali kukubali sera ya kuwarejsha tena wasichana waliopata ujauzito, uchambuzi wa kina wa sera unaonesha kwamba baadhi ya hatua zilizochukuliwa zinaingilia haki za wasichana, wengi wameonekana kuupuzia haki ya msichana kupata elimu na hata inapotekelezwa shuleni bado kumekuwa na vikwazo kwa wanafunzi na kuathiri moja kwa moja haki za watoto. Kwa mfano, baadhi ya sera zinahimiza au kuruhusu uchunguzi wa ujauzito wa lazima.[30] Kutokana na tishio la kuonekana wazi kupitia uchunguzi wa ujauzito wa lazima, wasichana wengi wanaweza kuamua kuacha masomo mapema, hata kabla ya mwalimu au viongozi wa shule kugundua kuhusu ujauzito. Hii inafanya kuwa vigumu kufuatilia kilichowapata wanafunzi hawa na kuhakikisha wanarudi shuleni.[31]

Baadhi ya sera zinaweka masharti ya likizo ndefu ya lazima ya uzazi, mara nyingi kwa msingi kwamba wasichana wanapaswa kuzingatia unyonyeshaji bora wa maziwa kwa mtoto na kumlea mtoto – lakini mara nyingi, hizi haziendani na mapendekezo ya sasa ya Shirika la Afya Duniani kuhusu kunyonyesha mtoto[32], na wakati mwingine huzidi muda wa likizo ya uzazi kwa wanawake watu wazima katika maeneo hayo.[33] Katika nchi nyingi, wasichana wanatakiwa kutimiza masharti au vigezo vingi vya kiserikali kabla ya kurudi shuleni ikiwa ni pamoja na kuwasilisha vyeti vya matibabu au barua ya kuthibitisha kuwa wanaweza kurudi shuleni[34]. Masharti haya yanaweka vikwazo vya vinavyofanya iwe vigumu sana kwa wasichana, hasa wale wasiokuwa na msaada wa familia au jamii na ambao tayari wanakutana na vikwazo vikubwa vya kifedha, kuanza utaratibu wa kurudi shuleni.

Uelewa mdogo kuhusu sera za kurejea shuleni, kwa wasichana, wazazi, shule, na maafisa wa Wizara ya Elimu, mara nyingi vinapunguza usimamizi na utekelezaji kamili wa sera hizi.[35] Baadhi ya tathmini za utekelezaji wa sera za kitaifa zimeangazia changamoto kubwa katika usambazaji na ufuatiliaji wa sera kwenye ngazi ya shule na kuhakikisha uwajibikaji pale ambapo maafisa wa shule au walimu wanakiuka hatua za kisheria au za kisera na kukataa au kuwafukuza wasichana shule.[36]

Uchambuzii katika maeneo mbalimbali ambayo utaratibu wa “kujiunga” na “kuendelea” upo unaonesha kwamba serikali kwa kiwango kikubwa hazijatenga fedha za kutosha ili kuhakikisha utekelezaji wa hatua zilizoainishwa, zikijumuisha bajeti za wizara zenye jukumu la ulinzi wa mtoto, ustawi wa mtoto, na elimu ya ngono na afya ya uzazi.37[37]

Kazi Zaidi za Kufanya ili kuondoa Pengo la Ulinzi Afrika

Karibu nchi 20 za Afrika bado hazina sera huru, kanuni, au hatua nyingine za kisheria zinazolinda haki ya wasichana waliopata ujauzito na wazazi vijana kupata elimu.[38] Hii inajumuisha nchi chache zenye viwango vya juu vya ujauzito kwa wasichana, ikijumuisha nchi za Msumbiji na Tanzania, ambazo zimeondoa katazo la shule au sera zenye vikwazo vikali katika miaka ya hivi karibuni, lakini bado hazijatekeleza mfumo wa kisheria na kisera unao wezesha na kusaidia wasichana waliopata ujauzito na wanaolea watoto kufurahia haki yao ya elimu.[39] Hii pia inajumuisha nchi zenye masharti ya kifungo yanayolinda wanafunzi dhidi ya kutengwa kwa sababu ya ujauzito.[40]

Pengo hili liliobainishwa linamaanisha kwamba wasichana wajawazito na wazazi wataendelea kupitia hali za kubaguliwa na kutengwa kama hakutakuwa na sera zinazoelezea namna ya kuwalinda na kuwapatia elimu, kushughulikia vikwazo vya kijamii, fedha, na taaluma au vikwazo vya kuhamishwa kwa wasichana ili waendelee na mfumo rasmi wa elimu.[41]

Nchi chache hasa za Afrika ya Kaskazini, zinazingatia sheria na sera zinazokataza kujihusisha na mapenzi kabla ya ndoa.[42] Hatua kama hizo zinasababisha unyanyapaa kwa wasichana wajawazito ambao bado hawajaolewa, Ikijumuisha wasichana ambao wamepitia uzoefu wa ukatili wa kijinsia na ukatili mwingine wa haki za binadamu mara nyingi bila ya fidia wala upatikanaji wa haki na hatua za kulindwa.[43]

Muunganiko hafifu Baina ya Haki ya Elimu na Ulinzi wa haki za kingono na Uzazi kwa Vijana

Upatikanaji hafifu wa elimu thabiti ya ngono inayoambatana na kukosekana au kupatikana kwa uchache huduma rafiki kuhusu ngono na elimu ya uzazi kwa vijana, kunapelekea wasichana wengi kupata mimba za mapema na zisizotarajiwa.[45] Vijana wengi wameripoti kwamba wana maarifa kidogo kuhusu ngono, kujikinga na mimba, UKIMWI na magonjwa ya ngono, na masuala mengine ya msingi kuhusu afya ya uzazi.[46]

Maendeleo katika utoaji wa elimu sahihi ya kingono yanayoendana na umri—ni kiungo muhimu cha haki ya elimu[47] na zana yenye nguvu ya kuzuia mimba za mapema na zisizotarajiwa kupitia taarifa sahihi za kisayansi na inayotokana na ushahidi—haina usawa na uharaka wa kuhakikisha kwamba watoto na vijana wengi zaidi wanapata taarifa muhimu.[48] Harakati imara inayolenga kupinga na kudhoofisha haki za kijinsia na uzazi za vijana, kupitia upotoshaji wa taarifa na mabadiliko ya kisheria yanayorudisha nyuma, pia inahatarisha kuzidi kuathiri hali wanayokutana nayo wasichana kote barani Afrika, na kurudisha nyuma mafanikio muhimu yaliyopatikana na serikali nyingi za Afrika, vyombo vya haki za binadamu vya Umoja wa Afrika (AU) na asasi za kiraia.[49]

Serikali zote za Afrika lazima zitoe majibu sahihi na kuchukua hatua stahiki katika kuwasaidia wasichana wajawazito na wazazi vijana kubaki shuleni na kumaliza masomo yao, Wanapaswa pia kuzuia mimba za mapema na zisizotarajiwa katika hali thabiti inayoendana na kuwajengea uwezo juu ya haki zao.

Hata hivyo, haki ya wasichana kupata elimu, afya ya ngono na uzazi na ulinzi dhidi ya vitendo viovu na ubaguzi vinazuiwa na utofauti wa kupitisha, kutekeleza, na ufuatiliaji wa sheria, sera na programu. Sheria zinazokinzana na zinazoainisha ngono ya vijana kama uhalifu au kuvumilia vitendo viovu zinachochea ukiukwaji wa haki hizi.

Jitihada za Kamati ya Wataalamu ya Haki na Ustawi wa Watoto (ACERWC) katika Kushughulikia Wajibu wa Nchi katika Tatizo la Mimba za Mapema na Zisizotarajiwa

Kamati ya Wataalamu wa Haki na Ustawi wa Watoto (ACERWC) imetambua uharaka na umuhimu wa pekee wa tatizo la wasichana wenye mimba za utotoni na wazazi vijana katika bara la Afrika.[50] Imeweka viwango vya kikanda na kutoa mwongozo juu ya matatizo yanayohusiana na mimba za utotoni,[51] ikijumuisha kupitia tafiti mbalimbali zilizofanywa[52]. Utafiti uliohusisha bara lote uliofanywa na ACERWC kuhusu tatizo la mimba za utotoni umetoa mtazamo mpana kuhusu namna wanamajumuhi wa Afrika wanavyotazama kiwango cha mimba za utotoni katika bara lote la Afrika. Inajumuisha mapendekezo thabiti kwa serikali, mawakala wa AU na wadau wengine ambayo inaangazia umuhimu na uharaka wa kushughulikia masuala yalioanishwa kwenye ripoti ikiwa ni pamoja na vikwazo vya elimu wanavyokabiliana navyo wasichana wajawazito na wazazi vijana na upatikanaji hafifu wa haki za ngono na afya ya uzazi kwa vijana.[53]

Mwaka 2022, Kamati ya ACERWC ilitoa maamuzi yake ya kwanza na kutafsiri haki ya kupata elimu kwa wasichana wajawazito na wazazi vijana, ikijumuisha majukumu ya nchi katika kuheshimu, kulinda na kutimiza haki ya ngono na afya ya uzazi kwa watoto katika kesi baina ya kituo cha haki za binadamu na kituo cha haki ya uzazi ( Kwa niaba ya wasichana wa Tanzania) dhidi ya serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.[54] Ilibainika kwamba, kwa kuzingatia sera ya vipimo vya lazima vya ujauzito , kuwabagua wasichana kwa msingi wa kupata ujauzito au uzazi, na kuwafukuza wasichana walioko katika ndoa, Tanzania imekiuka wajibu wake kuhusu kutokuwa na ubaguzi na kuzingatia maslahi bora ya mtoto, na kukiuka haki za wasichana za kupata elimu, afya, faragha, na kinga dhidi ya desturi na tamaduni hatarishi, pamoja na haki nyingine muhimu chini ya Mkataba wa Haki za Watoto wa Afrika. Kamati ya ACERWC imependekeza kwamba Tanzania ipige marufuku upimaji wa lazima wa mimba mashuleni na vituo vya afya na kutoa tamko la wazi la kupiga marufuku hiyo; kuchukua hatua za makusudi za kisheria na kisera kuzuia kufukuzwa shule kwa wasichana wajawazito au walioolewa; kuwarudisha shule wanafunzi waliofukuzwa kutokana na mimba au kuolewa; na kutoa elimu kuhusu ngono na huduma rafiki za ngono na afya ya uzazi.[55]

Kuelekea Mwaka 2040: Kufafanua mfumo wa Haki za Binadamu wa Bara juu ya Haki ya Kupata Elimu kwa Wasichana Wajawazito na Wazazi Vijana

Kwa kichocheo cha malengo yake ya Agenda 2040 na kusukumwa na dharura ya kushughulikia janga la ujauzito wa mapema na usiotarajiwa kote Afrika, Kamati ya Wataalamu wa Afrika kuhusu Haki na Ustawi wa Mtoto inapaswa:

• Kupitisha Azimio katika Mkutano wake wa 46th la:
  • Kuthibitisha haki ya elimu kwa wasichana wajawazito na akina mama vijana
  • Kupaza sauti kuhusu mapendekezo ya Kamati ACERWC katika Maoni yake ya Jumla kuhusu Haki ya Elimu (Kifungu cha 11);
  • Kuzitaka nchi wanachama kuharakisha mchakato kuelekea kutimiza malengo ya azma ya 6 kwa kupitisha mifumo ya kisheria inayolingana na haki za binadamu, kuondoa sheria na sera zinazozorotesha masharti ya Mkataba wa Haki za Watoto wa Afrika, pamoja na Itifaki ya Maputo na Mkataba wa Umoja wa Afrika wa Vijana; na
  • Kutaka kutengenezwe miongozo ya bara zima kuhusu haki ya elimu kwa wasichana wanaopata mimba za utotoni na akina mama vijana.
• Kupitisha Mfumo wa Haki za Binadamu wa Afrika kuhusu Haki ya kupata Elimu kwa Wasichana Wajawazito na Wazazi Vijana (Miongozo ya Bara lote) ili kuhakikisha kuwa mataifa yote ya Umoja wa Afrika yana mwongozo wa wazi wa jinsi ya kutekeleza kikamilifu wajibu chini ya Mkataba wa Haki za Watoto wa Afrika, hasa kifungu cha 11(6), na wajibu mwingine wa haki za binadamu chini ya Mkataba wa Umoja wa Afrika wa Vijana na itifaki ya Maputo.
• Kuendeleza juhudi za kuhakikisha utekelezaji wa masharti ya Mkataba wa Haki za Watoto wa Afrika kuhusu haki ya kupata elimu kwa wasichana,afya ya uzazi na ngono, ikiwemo kutoa mapendekezo ya kina na maoni ya mwisho ya nchi wanachama wakati wa tathmini, misheni, na maamuzi na:
  • Kuhamasisha serikali zote kupitisha sera za elimu zinazoendana na haki za binadamu na hatua za ziada, na kupitisha au kuboresha sheria za kitaifa ili kuainisha kinga za wazi za haki za wasichana wanaojifungua na akina mama vijana za kupata elimu, na kuhakikisha usawa na kutowabagua wanafunzi wanaojifungua au kuwa na watoto.
  • Kuyahimiza mataifa yote wanachama kutenga fedha za kutosha kuhakikisha utekelezaji na ufanikishaji wa sera za elimu na hatua za ziada.
  • Kuyahimiza mataifa yote wanachama kubatilisha sheria, sera, au mifumo yoyote inayohitaji, kuhimiza au kuvumilia matumizi ya uchunguzi wa lazima wa ujauzito kwa wanafunzi katika shule au vituo vya afya.  
  • Kuzihimiza serikali zote kuingiza haki ya kupata taarifa kuhusu afya ya uzazi na ngono, ikiwemo kuingiza elimu kamili ya ngono inayofaa kulingana na umri katika mitaala ya Kitaifa.
  • Kufanya kazi pamoja na mataifa wanachama, ambayo mifumo yao ya kisheria na sera inakiuka haki za wasichana, ikiwemo serikali zinazozidi kushikilia hatua au vipengele ambavyo vinakiuka moja kwa moja wajibu wao chini ya Mkataba wa Afrika wa Haki na Ustawi wa Watoto.
  • Pale ambapo mataifa wanachama yanarekebisha mifumo ya kisheria na sera zilizopo, kupendekeza kwamba serikali ziwe na mashauriano ya maana na jumuishi na wasichana ambao wamepitia uzoefu wa kupata ujauzito, na wale ambao ni wazazi, ikiwemo wasichana wenye ulemavu na wasichana kutoka katika jamii za wakimbizi na zilizohamishwa.
• Kama sehemu ya ushirikiano uliopo wa Kamati ya ACERWC na Mfumo wa Mapitio ya Kundi Rika Afrika.
  • Kuziomba nchi wanachama wa Umoja wa Afrika kutoa taarifa kuhusu ushirikishaji wa wanafunzi wanaojifungua na wanaolea watoto katika tathmini yao ya ndani na ripoti, pamoja na Mpango wa Kitaifa wa Utekelezaji (NPoA); na
  • Kumhamasisha Mwandishi wa Kamati ACERWC kuhusu Elimu kufanya kazi na kutoa utaalamu wa kiufundi kwa Sekretarieti ya Mfumo wa Mapitio ya Kundi Rika Afrika (APRM) ili kuingiza swali katika maswali ya tathmini ya ndani ya APRM linalohusiana na kifungu cha IV cha Maendeleo Endelevu ya Jamii na Ufanisi wa uchumi, Lengo la IV kuhusu "maendeleo kuelekea usawa wa kijinsia, hasa upatikanaji sawa wa elimu kwa wasichana katika viwango vyote."
• Kupitisha miongozo ya Bara kuhusu haki za ngono na uzazi kwa vijana, ili:
  • Kutoa mwongozo kuhusu ufafanuzi, mawanda, vipengele, na mbinu za afya na haki za ngono na afya ya uzazi kwa vijana;
  • Kuelezea mawanda ya wajibu wa nchi wanachama unaotokana na vyombo vya kimataifa na kikanda katika kuhakikisha vijana wanapata taarifa na huduma za afya ya ngono na uzazi.
• Kuhamasisha Jumuiya za Kiuchumi za Kikanda kupitisha sheria za mfano zinazolingana na miongozo na mafundisho ya Kamati ACERWC na kuyahamasisha nchi wanachama kupitia upya rasimu za miswada ya sheria za kitaifa za haki za watoto au elimu ili kuhakikisha utekelezaji wa wajibu wa haki za binadamu chini ya Mkataba wa Afrika wa Watoto.
• Kufanya ufuatiliaji wa mara kwa mara na kuagiza mapitio ya kila wakati kuhusu maendeleo yaliyofikiwa katika kuzingatia na kupitisha mapendekezo katika Utafiti wa bara zima kuhusu mimba za Utotoni.
• Kuhakikisha kwamba wasichana na wanawake ambao wana uzoefu wa ujauzito, na wale ambao ni wazazi, wanajumuishwa mara kwa mara katika mipango ya kazi za Kamati ya ACERWC na wanahusishwa katika mashauriano na mikutano ya wataalamu wa kamati wakati wa misheni za nchi.
• Kuongeza ushirikiano na Tume ya Haki za Binadamu na Haki za Watu ya Afrika, ikiwemo Mwandishi Maalum wa Haki za Wanawake barani Afrika na Kikosi Kazi chake cha Haki za Kiuchumi, Kijamii na Kitamaduni, na Mahakama ya Haki za Binadamu na Haki za Watu ya Afrika, ili kuhakikisha kwamba vyombo huru vya haki za binadamu vyote vinahakikisha utekelezaji wa Mkataba wa Haki za Watoto wa Afrika, Itifaki ya Maputo na Mkataba wa Umoja wa Afrika wa Vijana.
• Kuunganisha juhudi na taasisi za haki za binadamu za kitaifa, vyombo na mahakama za kimataifa na kikanda zinazounda mafundisho yanayohusiana na haki ya elimu kwa wasichana wanaojifungua na akina mama vijana, na haki za ngono na afya ya uzazi kwa vijana, ikiwemo Kamati ya Haki za Mtoto, Tume ya Haki za Binadamu ya Marekani, na Mahakama ya Haki za Binadamu ya Marekani.

Tunapenda kuwatambua na kuwashukuru Dkt Shimelis Tsegaye, Mkurugenzi wa Programu, Isabel Magaya, Meneja wa Programu, Watoto na Sheria, Jukwaa la Sera za Watoto Afrika, Charles Nyukuri, Mkurugenzi wa Muda na Mwakilishi wa Shirika la Plan International African Union Ofisi ya Uhusiano, Catherine Asego, Afisa Mwandamizi wa Utetezi na Ushirikiano, na Fraciah Kagu, Afisa Utetezi, Jukwaa la Wanataaluma Wanawake Afrika, Esly Sainna, Mkurugenzi Mshiriki, Utetezi na Afisa Uhusiano wa Nje Afrika, na Anita Otieno, Marshall Weinberg kutoka shirika la Global Legal Fellow, Afrika, Kituo cha Haki za Uzazi, na Dkt. Admark Moyo, Mhadhiri Mwandamizi Chuo Kikiuu cha Stellenbosch, kwa kufanya mapitio ya kitaalamu katika toleo la awali la muhtasari wa Sera.